Χρήσιμες προτάσεις για έξοδο της χώρας από την κρίση

.


Απόσπασμα του άρθρου του Θανάση Κουρματζή στο capital.gr
(http://www.capital.gr/News.asp?id=961292)


Δεν υπάρχει προηγούμενη εμπειρία ιστορικά ανάλογη με τη σημερινή κρίση χρέους που αντιμετωπίζει η χώρα. Βέβαια η κρίση πτώχευσης του 1893 ήταν μια ιστορία που αφορούσε τις συνολικές εθνικές και κοινωνικές συνθήκες της εποχής και κυρίως τις σχέσεις δανεισμού μεταξύ των κρατών και όχι το δανεισμό από τις λεγόμενες αγορές. Αυτές οι τελευταίες έχουν σήμερα σε μεγάλο βαθμό αυτονομηθεί από κάθε ρυθμιστικό έλεγχο και επιπλέον έχουν καταφέρει το αντίθετο. Δηλαδή έχουν καταφέρει να επιβάλλουν το δικό τους έλεγχο επί κρατών και κυβερνήσεων. 


Επανειλημμένα έχει τονισθεί πως έχει τρωθεί  η ελληνική αξιοπιστία και ότι αυτός είναι ο λόγος που τα επιτόκια δανεισμού από τις αγορές έχουν πετάξει στα ύψη. Οι Έλληνες δεν είναι πια αξιόπιστοι και ο κίνδυνος μη επιστροφής των δανεικών είναι πολύ μεγάλος. Η πιθανότητα αθέτησης των υποχρεώσεων είναι τεράστιες. Εντάξει, ας υποθέσουμε πως αυτή η εκτίμηση είναι σωστή. Το εξωτερικό δημόσιο χρέος είναι τόσο μεγάλο που οι οικονομικές δομές δεν θα αντέξουν τις δαπάνες εξυπηρέτησης του. 


Η πρώτη αντίδραση της κυβέρνησης ήταν να προσφύγει στη χρησιμοποίηση του μικτού μηχανισμού διάσωσης. Ζητάει ένα νέο δάνειο ύψους 120 δισ. από το μηχανισμό για να χρηματοδοτήσει τις ανάγκες της τα επόμενα τρία χρόνια. Το επιτόκιο είναι ασυνήθιστα υψηλό για τους πιστωτές και συνεπώς ικανοποιητικά κερδοφόρο γι’ αυτούς. 


Η ερώτηση που τίθεται είναι αν υπήρχε μια άλλη λύση. Ένας άλλος συνδυασμός των πολιτικών αντιμετώπισης των δανειακών αναγκών. Η απάντηση είναι πως υπήρχε. Μια λύση που ταυτόχρονα θα αποδείκνυε σε όλους πως οι Έλληνες μπορούν και ξέρουν να αναλαμβάνουν τις ευθύνες  τους και πως το έλλειμμα αξιοπιστίας που τους χρεώνεται δεν είναι βάσιμο.


Θα αποδείκνυαν πως όσο υπερβολικοί μπορεί να είναι στις εύκολες περιόδους άλλο τόσο μπορεί να είναι και στις δύσκολες. Διακριτικά τη λύση αυτή θα την ονομάζαμε Μεγάλη Εθνική Συμφωνία. Η βάση της είναι ένας συνδυασμός εξωτερικού και εσωτερικού δανεισμού. Περιλαμβάνει δε δύο σκέλη. Το πρώτο είναι η πολιτική θέληση για μερική στροφή από τον εξωτερικό στον εσωτερικό δανεισμό και το δεύτερο συνίσταται από την μετατροπή του βραχυπρόθεσμου σε μεσομακρόπροθεσμο. Αφού οι Έλληνες έχουν δανεισθεί τόσο μεγάλα ποσά, οι Έλληνες και όχι οι ξένοι μηχανισμοί είναι αυτοί που οφείλουν να τα εξοφλήσουν. Αυτό είναι το σωστό, το ηθικό και το εθνικά αξιοπρεπές. Η στροφή προς τον εσωτερικό δανεισμό δεν αφορά την έκδοση εθνικού ομολόγου γιατί αυτό ενδεχομένως να δημιουργούσε πρόβλημα στην τραπεζική ρευστότητα. Αφορά στη διακράτηση ρευστού κεφαλαίου στον παρόντα χρόνο από τα κρατικά έσοδα του προϋπολογισμού και διοχέτευση  του προς την εξόφληση του επικείμενου κρατικού ομολόγου που λήγει στις 19 Μαΐου αλλά και των επόμενων. Τα κεφάλαια αυτά θα διακρατηθούν από τους μισθούς και συντάξεις των δημοσίων υπαλλήλων και στελεχών των μεγάλων επιχειρήσεων, στο πλαίσιο της εφαρμογής της Μεγάλης Εθνικής Συμφωνίας, που αντί ρευστού όμως θα τους δοθεί ένα κρατικό ομόλογο πενταετούς ή άλλης διάρκειας. Με τον τρόπο αυτό ούτε περικοπές του 13ου και 14ου μισθού θα είχαμε με ό,τι αυτό συνεπάγεται στην πλευρά της ζήτησης, ούτε βάσιμες απειλές για την κοινωνική συνοχή θα αντιμετωπίζαμε. Το κρατικό ομόλογο θα ήταν ουσιαστικά ένα είδος μεταχρονολόγησης μέρους των μισθών και συντάξεων από το παρών στο εγγύς μέλλον και τότε που η οικονομία θα βρισκόταν στον κύκλο της ανάκαμψης και ανάπτυξης. Οι μισθωτοί θα έχαναν ένα μέρος των ρευστών διαθεσίμων τώρα, αλλά θα το έπαιρναν πίσω και μάλιστα με ένα κάποιο τόκο στα επόμενα χρόνια. Ουσιαστικά θα ετίθετο σε λειτουργία ένας μηχανισμός μεταφοράς πόρων από την τρέχουσα κατανάλωση στην αποταμίευση και επένδυση με βέβαιες ευεργετικές συνέπειες για το σύνολο της οικονομίας. Το ύψος της διακράτησης των μισθωτών αμοιβών θα ήταν της τάξης του 30% ενδεχομένως, ή εκεί κοντά, αλλά δεν θα ήταν οριστική απώλεια εισοδήματος. Το ίδιο θα μπορούσε να συμβεί και στον ιδιωτικό τομέα με τη διαφορά ότι η διακράτηση μέρους των μισθών και μερισμάτων θα οδηγούσε απ’ ευθείας σε επενδύσεις από τις επιχειρήσεις οι οποίες θα δημιουργούσαν νέες θέσεις εργασίας. Στο διάστημα αυτό των πέντε χρόνων η κυβέρνηση θα είχε άπλετη χρονική ελευθερία να προχωρήσει στην εφαρμογή πολιτικής ριζικών αλλαγών όπως τις έχει σχεδιάσει με πρώτη τη δραστική μείωση του εύρους του δημοσίου τομέα. Είναι βέβαιο πως με σωστή επεξεργασία διαλόγου ανάμεσα στην κυβέρνηση και τις κοινωνικές ομάδες, το σχέδιο θα απολάμβανε αποδοχής γιατί οι Έλληνες είναι και φιλότιμοι και πατριώτες. 


Το ποσό που θα εξοικονομούσε η κυβέρνηση με αυτό τον τρόπο δεν θα ήταν αρκετά υψηλό ώστε να καλύψει τις δανειακές υποχρεώσεις της αλλά θα τις περιέκοβε δραστικά. Έτσι και το ποσό διάσωσης από τον μικτό μηχανισμό θα ήταν κατά πολύ χαμηλότερο και ως εκ τούτου οι πιέσεις ελαφρύτερες. Ο χρόνος που απεγνωσμένα αναζητάει δεν θα της παρεχόταν από ένα νέο εξωτερικό δάνειο που το συνοδεύουν εξευτελιστικά σχόλια, αλλά από τους ίδιους τους Έλληνες που στο κάτω κάτω αυτοί ήταν που λίγο ή πολύ απόλαυσαν τις δανειακές εισροές των παρελθόντων χρόνων. Τα ομόλογα δε αυτά θα μπορούσαν να στηρίζονται σε ρήτρα δημοσίων ακινήτων για να είναι ασφαλέστερα. 


Είναι φανερό πως η πρόταση αυτή επιζητά περαιτέρω τεχνική επεξεργασία η οποία μάλλον αποτελεί και το πιο εύκολο μέρος της. Εκείνο που θεωρείται δυσκολότερο είναι η λήψη μιας ανάλογης πολιτικής απόφασης.




* Ο κ. Κουρματζής Θανάσης είναι Οικονομολόγος / Στατιστικός/ Μελετητής
 - CEO: Κέντρο Μελετών των Οικονομικών Κρίσεων και της Διεθνούς Ασφάλειας.

Βιβλιογραφία:
-Gunnar Myrdal: Economic growth and under developed regions, London 1957.
-Η παγκοσμιοποίηση και το αναπτυξιακό σπιράλ στην Ελλάδα. Εισοδηματικές και περιφερειακές ανισότητες. Εκ. ΙΣΤΑΜΕ – Ανδρέας Παπανδρέου.
-Ξ. Ζολώτας: Οικονομική μεγέθυνση και φθίνουσα κοινωνική ευημερία.
- Κουρματζής Θάνος: Η γεωπολιτική των πετρελαίων – Η Διεθνής οικονομία και οι κρίσεις. Εκδόσεις ΠΑΠΑΖΗΣΗ 




.